کنترل استفاده از گوشی برای دانش‌آموزان پشت‌کنکوری: چالش‌ها و راهکارها
سلام و عرض ادب خدمت دانش‌آموزان عزیز و پرتلاش! من، امیرحسین چالاکی، دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان، در این مطلب می‌خواهم درباره یکی از چالش‌های اصلی دوران کنکور، یعنی مدیریت استفاده از گوشی‌های هوشمند و فضای مجازی صحبت کنم. بسیاری از دانش‌آموزان کنکوری با این معضل روبه‌رو هستند که چطور باید از این وسیله قدرتمند و در عین حال اعتیادآور، به‌صورت بهینه و کنترل‌شده استفاده کنند.
چرا مدیریت استفاده از گوشی مهم است؟
گوشی‌های هوشمند و فضای مجازی، در کنار امکانات فراوانی که در اختیار ما قرار می‌دهند، می‌توانند به یکی از موانع اصلی برای موفقیت تحصیلی تبدیل شوند. داستان‌های زیادی از دانش‌آموزان شنیده‌ایم که می‌خواستند فقط چند دقیقه وقت استراحت خود را در اینستاگرام، یوتیوب یا تلگرام بگذرانند، اما متوجه شدند که چندین ساعت از زمان ارزشمندشان را از دست داده‌اند.
این اعتیاد به گوشی تنها به زمانی که صرف آن می‌شود محدود نیست، بلکه باعث ایجاد درگیری ذهنی نیز می‌شود. شما ممکن است ساعت‌ها به فکر یک استوری، پیام یا ویدیوی کوتاه باشید و این موضوع تمرکز شما را برای درس خواندن از بین ببرد.
دسته‌بندی دانش‌آموزان در استفاده از گوشی
در بحث استفاده از گوشی، دانش‌آموزان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- دانش‌آموزان با خودکنترلی بالا:
این گروه می‌توانند زمان استفاده از گوشی را مدیریت کنند. آن‌ها برای خودشان قوانینی تعیین کرده‌اند، مثلاً بعد از ناهار یا شام فقط ۲۰ تا ۳۰ دقیقه از گوشی استفاده کنند و به این قوانین پایبند بمانند. این افراد حتی ممکن است اپلیکیشن‌هایی مثل اینستاگرام یا یوتیوب را از گوشی خود حذف کرده باشند تا کمتر وسوسه شوند. - دانش‌آموزان با خودکنترلی پایین:
این گروه، مخاطبان اصلی این بحث هستند. آن‌ها نمی‌توانند استفاده از گوشی را کنترل کنند و ساعت‌ها درگیر فضای مجازی می‌شوند. گزارش‌هایی از دانش‌آموزانی داریم که روزانه ۴ تا ۵ ساعت یا بیشتر با گوشی وقت می‌گذرانند و حتی این زمان را جزئی از تفریحات روزانه خود می‌دانند.
تأثیرات منفی اعتیاد به گوشی
استفاده بی‌رویه از گوشی‌های هوشمند می‌تواند مشکلات زیر را به‌همراه داشته باشد:
- کاهش تمرکز: درگیری‌های ذهنی ناشی از فضای مجازی، توانایی شما را برای تمرکز روی درس‌ها کاهش می‌دهد.
- کاهش زمان مفید مطالعه: وقتی بخشی از زمان شما صرف گوشی می‌شود، در عمل از زمان مطالعه شما کاسته می‌شود.
- ایجاد استرس: دنبال کردن اخبار، استوری‌ها یا پیام‌ها می‌تواند استرس شما را افزایش دهد.
- کاهش کیفیت خواب: بسیاری از دانش‌آموزان شب‌ها به‌جای خوابیدن، تا دیروقت درگیر فضای مجازی می‌شوند.
راهکارهای عملی برای مدیریت استفاده از گوشی
- حذف بدون قید و شرط گوشی از زندگی:
اگر احساس می‌کنید نمی‌توانید استفاده از گوشی را کنترل کنید، بهترین راه این است که آن را حذف کنید. بسیاری از دانش‌آموزان بهانه می‌آورند که برای ارسال گزارش به مشاور یا دانلود فایل‌های آموزشی به گوشی نیاز دارند. اما واقعیت این است که اگر خودکنترلی داشتید، کارتان به اینجا نمی‌کشید!سعی کنید برای یک یا دو روز گوشی خود را به‌طور کامل کنار بگذارید و تأثیر آن را بر تمرکز و آرامش خود مشاهده کنید. اگر نمی‌توانید گوشی را حذف کنید، از خانواده یا دوستان خود بخواهید که گوشی شما را برای مدتی نگه دارند.
- استفاده از اپلیکیشن‌های محدودکننده:
اگر به‌دلایلی مجبور به استفاده از گوشی هستید، می‌توانید از اپلیکیشن‌های محدودکننده مثل Timer Off استفاده کنید. این اپلیکیشن‌ها امکان کنترل و محدودسازی زمان استفاده از برنامه‌های خاص را فراهم می‌کنند. حتی می‌توانید رمز این برنامه‌ها را به یکی از اعضای خانواده بدهید تا نتوانید به‌آسانی آن‌ها را غیرفعال کنید. - استفاده از گوشی خانواده:
اگر نیاز به ارسال گزارش یا دانلود فایل‌های آموزشی دارید، می‌توانید از گوشی والدین یا سایر اعضای خانواده استفاده کنید. این کار باعث می‌شود کمتر به گوشی خودتان وابسته شوید. - برنامه‌ریزی دقیق برای استفاده از گوشی:
برای خودتان قوانینی تنظیم کنید و به آن پایبند باشید. مثلاً تعیین کنید که روزانه فقط ۳۰ دقیقه از گوشی استفاده کنید و بلافاصله پس از پایان این زمان، گوشی را کنار بگذارید.
نقش خانواده در مدیریت استفاده از گوشی
خانواده‌ها می‌توانند نقش مهمی در مدیریت استفاده از گوشی داشته باشند. والدین باید درک کنند که استفاده بی‌رویه از گوشی می‌تواند مانعی جدی برای موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان باشد. اگر دانش‌آموزی از خانواده خود کمک بخواهد و گوشی را در اختیار آن‌ها بگذارد، والدین می‌توانند با حمایت خود، به او در رسیدن به اهدافش کمک کنند.
عبور از دوره ترک گوشی
اگر تصمیم به حذف یا کاهش استفاده از گوشی گرفتید، احتمالاً در روزهای اول احساس ناراحتی و حتی افسردگی خواهید داشت. این حس طبیعی است، زیرا مغز شما به استفاده مداوم از گوشی عادت کرده است. مهم این است که این دوران را تحمل کنید و به هدف بلندمدت خود فکر کنید.
نتیجه‌گیری
در نهایت، باید بدانید که گوشی هوشمند، ابزاری قدرتمند است که اگر درست استفاده نشود، می‌تواند شما را از مسیر موفقیت منحرف کند. به خودتان بیایید و ببینید که آیا زمان آن نرسیده که این ابزار را به‌طور کامل کنار بگذارید یا حداقل استفاده از آن را محدود کنید؟
به یاد داشته باشید که کنکور و اهداف بلندمدت شما، ارزشمندتر از وقت‌گذرانی در فضای مجازی است. آینده شما در گرو تصمیم‌هایی است که امروز می‌گیرید.
