چگونه سرعت مطالعه را افزایش دهیم؟ ۳ مرحله برای تبدیل شدن به یک تندخوان واقعی
سلام دوستان! در این مقاله قصد دارم راجع به تندخوانی و روش‌های بهبود سرعت مطالعه صحبت کنم. حتماً شنیده‌اید که تا بدی نباشد، خوبی معنا پیدا نمی‌کند! با این مقدمه، می‌خواهیم از مفهوم تندخوانی شروع کنیم، سپس علل کندخوانی را بررسی کرده و در نهایت به راهکارهایی برای تندخوانی می‌پردازیم.
چرا کندخوان هستیم و آیا واقعاً نیاز به تندخوانی داریم؟
بیشتر دانش‌آموزان از مشکل کندخوانی رنج می‌برند. آن‌ها فکر می‌کنند اگر کند می‌خوانند، نمی‌توانند در زمان محدود مطالب درسی را به‌خوبی یاد بگیرند. اما پیش از اینکه خودمان را «کندخوان» بدانیم، باید بررسی کنیم که آیا واقعاً این کندخوانی واقعی است یا نتیجه مقایسه‌های اشتباه؟ معمولاً دانش‌آموزان با یکدیگر مقایسه می‌کنند. به عنوان مثال، می‌بینند دوستی یک فصل از کتاب زیست‌شناسی را در سه روز خوانده، در حالی که آن‌ها همچنان بعد از یک هفته در حال خواندن همان مبحث هستند.
این مقایسه‌ها اغلب نادرست هستند. ممکن است فردی که به‌سرعت مطالعه می‌کند، تنها سطحی خوانده باشد و نتواند به‌خوبی مطالب را به ذهن بسپارد. به همین دلیل، مهم است که ابتدا مشخص کنیم «کندخوانی» واقعی چه زمانی رخ می‌دهد.
کندخوانی چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟
کندخوانی یعنی مطالعه‌ای که در مقایسه با وضعیت شخصی فرد و حجم درسی که باید یاد گرفته شود، کند و زمان‌بر است. برای مثال، اگر فردی که به‌طور پیوسته درس خوانده است، نتواند یک فصل زیست‌شناسی را در یک هفته کامل کند، ممکن است این کندی باشد. اما این کندخوانی باید در مقایسه با لِوِل و وضعیت خاص هر فرد تعریف شود، نه در مقایسه با دیگران.
پس از درک تعریف کندخوانی، به عوامل مهمی که موجب آن می‌شوند و در نهایت روش‌های مقابله با آن می‌پردازیم.
۱. نکته‌نویسی و هایلایت‌های غیرضروری
یکی از بزرگ‌ترین عوامل کندخوانی، نکته‌نویسی و هایلایت‌های بی‌رویه است. بسیاری از دانش‌آموزان برای مشخص کردن مطالب مهم، از هایلایت‌ها و مداد رنگی‌های مختلف استفاده می‌کنند. برای مثال، ممکن است برخی کلمات با مداد سبز یا زرد خط کشیده شوند، اما این کار عملاً جز کاهش سرعت مطالعه و ایجاد آشفتگی در ذهن، سودی ندارد.
پیشنهاد من این است که اگر می‌خواهید مطالب مهم را علامت‌گذاری کنید، از یک مداد ساده یا یک رنگ هایلایت استفاده کنید. این کار سرعت شما را افزایش می‌دهد و ذهن شما را نیز از آشفتگی نجات می‌دهد. اگر به‌مرور عادت رنگارنگ کردن را کم کنید، متوجه خواهید شد که سرعت مطالعه و تمرکز شما بهبود می‌یابد.
۲. حواس‌پرتی و عوامل بیرونی
حواس‌پرتی یکی دیگر از دلایل عمده کندخوانی است. عوامل حواس‌پرتی به دو دسته کلی بیرونی و درونی تقسیم می‌شوند.
عوامل بیرونی
صداها، نور، محیط مطالعه، و وسایل اطراف همگی از عوامل حواس‌پرتی بیرونی هستند. برای کنترل این عوامل، توصیه می‌کنم مکانی آرام برای مطالعه انتخاب کنید و مطمئن شوید که تلفن همراهتان در دسترس نباشد. حتی اگر در خانه تنها هستید، به کتابخانه بروید تا از همه حواس‌پرتی‌ها دور باشید.
عوامل درونی
عوامل درونی به افکار و نگرانی‌های ذهنی شما مرتبط است. برای مدیریت این افکار، توصیه می‌کنم هر زمان که حواستان پرت شد، افکار مزاحم را یادداشت کنید. پس از چند بار یادداشت، متوجه خواهید شد که چه چیزهایی باعث حواس‌پرتی‌تان می‌شود و می‌توانید از آن‌ها دوری کنید. مثلاً اگر فکر می‌کنید که یک موضوع خانوادگی یا مشکلی خاص در ذهنتان می‌چرخد، آن را به بعد از مطالعه موکول کنید.
۳. «فس‌فسی» خواندن و لزوم مطالعه با ریتم مناسب
مطالعه‌ی آهسته و مداوم، معروف به «فس‌فسی» خواندن، یکی دیگر از موانع بزرگ در مسیر تندخوانی است. برای درک بهتر این موضوع، یک مثال ساده می‌زنم. فرض کنید کاشی‌کاری مشغول به کار است. او یک کاشی را نصب می‌کند و سپس ساعت‌ها به آن نگاه می‌کند تا ببیند آیا صاف نصب شده یا خیر. چنین روندی اگرچه برای شغل او لازم است، اما برای مطالعه به‌هیچ‌وجه مفید نیست. برخی دانش‌آموزان نیز به همین روش کند کار می‌کنند؛ پس از حل هر سوال، شروع به فکر و بررسی مجدد می‌کنند و زمان زیادی را از دست می‌دهند.
برای مقابله با این مشکل، سعی کنید به ریتم خاصی در مطالعه برسید. مثلاً، برای حل تست‌ها زمان معینی تعیین کنید و پس از هر تست، سریعاً به سراغ بعدی بروید. با این روش، تمرکز و سرعت شما به‌طور همزمان بهبود می‌یابد.
راهکارهایی برای تندخوانی
اکنون که با عوامل کندخوانی آشنا شدیم، زمان آن رسیده که با راهکارهایی ساده و عملی، به تندخوانی دست پیدا کنیم.
۱. تنظیم سرعت مطالعه با توجه به نوع مطلب
هر مطلبی نیاز به سرعت مطالعه متفاوتی دارد. برای مثال، برای دروسی مانند زیست‌شناسی که نیاز به تمرکز و دقت بیشتری دارد، سرعت را کمی پایین‌تر بیاورید، اما برای دروسی مانند تاریخ که بیشتر جنبه یادگیری اطلاعات دارد، می‌توانید سرعت را افزایش دهید.
۲. افزایش دامنه دید
برای تندخوانی، باید دامنه دید خود را گسترش دهید و سعی کنید به‌جای اینکه تک‌تک کلمات را بخوانید، جملات را به‌طور کلی و با نگاه به بخش‌های اصلی درک کنید. تمرین کنید تا به مرور دامنه دید خود را گسترش دهید و بتوانید جملات را با یک نگاه کلی درک کنید.
۳. استفاده از تکنیک‌های مطالعه فعال
یکی از بهترین تکنیک‌های تندخوانی، «مطالعه فعال» است. برای این کار، هر بار که مطلبی را می‌خوانید، سعی کنید یک یا دو سوال از آن برای خود طرح کنید و در ذهن خود به آن پاسخ دهید. این کار علاوه بر افزایش سرعت، باعث می‌شود تا مطالب بهتر به ذهن سپرده شوند.
۴. تمرین روزانه و استمرار
تندخوانی به تمرین و استمرار نیاز دارد. اگر بخواهید تنها برای چند روز تمرین کنید، نمی‌توانید به نتیجه مطلوب برسید. توصیه می‌کنم روزانه زمانی مشخص را به تمرین تندخوانی اختصاص دهید و سعی کنید به مرور زمان سرعت خود را افزایش دهید.
نتیجه‌گیری: تندخوانی به‌جای سرعت غیرضروری، به فهم بهتر و زمان مدیریت شده کمک می‌کند
تندخوانی مهارتی است که می‌تواند به شما کمک کند تا در زمان کمتری به نتیجه بهتری برسید، اما باید به‌یاد داشته باشید که هدف از تندخوانی، تنها افزایش سرعت نیست. این مهارت باید به گونه‌ای به کار گرفته شود که علاوه بر حفظ کیفیت یادگیری، به درک بهتر مطالب نیز کمک کند.
