چگونه به مرور و حفظ بهتر درس‌ها بپردازیم؟
برای خیلی از دانش‌آموزانی که به مدرسه می‌روند، پیش آمده که پس از تلاش و مطالعه، نمرات ۱۶ یا ۱۷ در آزمون‌ها به دست آورند و نگران شوند. شاید تصور کنید که با این نتایج به هدف اصلی خود نزدیک نمی‌شوید، اما اجازه دهید این نگرانی را برطرف کنیم. نتیجه‌ای که در آزمون‌ها می‌گیرید، تحت تاثیر مرورهایی است که در طول زمان انجام داده‌اید. پس اگر یک ماه از مهر گذشته و تنها دو یا سه بار مطالب را مرور کرده‌اید، انتظار گرفتن نمره ۲۰، خیلی منطقی نیست. نمره‌ای در حد ۱۶ یا ۱۷ برای شما طبیعی است و نگران نباشید، این روند بهبودپذیر است.
چالش‌های حفظ و مرور مطالب
شاید فکر کنید تعداد دفعات مرور برای تثبیت مطالب کافی است، اما اغلب نیاز به مرورهای بیشتری داریم. برخی دانش‌آموزان ممکن است یک یا دو بار متن کتاب را بخوانند و به خوبی حفظ کنند، اما برای دیگران، حفظ کردن نیاز به روش‌های متنوع و تمرین بیشتر دارد. تفاوت‌های فردی در نحوه یادگیری و حفظ مطالب، واقعیتی انکارناپذیر است. اگر حفظ کردن برای شما نیز چالش‌برانگیز است، پس بیایید به سراغ تکنیک‌ها و روش‌های اثربخش برویم.
تکنیک‌های موثر برای حفظ مطالب درسی
حفظ کردن مطالب درسی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: مطالبی که نیاز به یادآوری در بلندمدت دارند و مطالبی که برای مدت کوتاهی باید حفظ شوند. اگر به دنبال تثبیت اطلاعات برای طولانی‌مدت هستید، مرورهای منظم و پیوسته ضروری است. هر بار که یک مطلب را مطالعه می‌کنید، سعی کنید در هفته‌های آتی هم آن را مرور کنید تا از فراموشی جلوگیری شود. یکی از بهترین راهکارها، رمزگذاری مطالب مهم است. برای مثال، اگر باید سه نکته کلیدی یک مبحث را حفظ کنید، با خلق یک رمز ساده و مرتبط می‌توانید یادآوری این نکات را برای خودتان آسان‌تر کنید.
رمزگذاری کمک می‌کند که حتی اگر هر روز با آن مبحث سر و کار ندارید، باز هم مطالب مهم در ذهنتان باقی بمانند. این تکنیک به ویژه برای درس‌های حفظی مثل دین و زندگی، که مطالب آن در طول سال چندین بار نیاز به مرور دارند، بسیار کاربردی است. علاوه بر رمزگذاری، می‌توانید از تکنیک‌های دیگری مانند دسته‌بندی اطلاعات و ایجاد نقشه‌های ذهنی برای ساختاردهی و یادآوری اطلاعات استفاده کنید.
روش‌های حفظ سریع برای آزمون‌های نزدیک
گاهی اوقات شما به سرعت باید اطلاعات را برای آزمونی که در چند روز آینده برگزار می‌شود، حفظ کنید. برای این موارد، پیشنهاد می‌شود مرورهای ویژه و متمرکز داشته باشید. این مرورها باید شامل تمرین‌های تشریحی یا حل تست‌های مرتبط باشد. در روزهای منتهی به آزمون، خواندن جزئیات و بررسی فرمول‌ها به‌طور مکرر می‌تواند به شما کمک کند تا به‌طور موقت اطلاعات را در ذهن داشته باشید و در زمان آزمون به‌راحتی به یاد بیاورید.
این نوع مرور کوتاه‌مدت به شما کمک می‌کند تا به سرعت مطالب را یاد بگیرید و عملکرد خوبی در آزمون داشته باشید. با این حال، نباید فراموش کنید که این روش برای مدت طولانی موثر نیست و بعد از آزمون ممکن است مطالب فراموش شوند.
تاثیر بلند خواندن و ویس‌گرفتن برای مرور
یکی دیگر از راهکارهای مفید برای حفظ مطالب، بلند خواندن و ضبط صدای خودتان است. با این کار می‌توانید در زمان‌های خالی به راحتی به ویس‌های ضبط‌شده گوش دهید. مثلاً هنگام انجام کارهای روزمره یا مرتب کردن اتاق، صدای خودتان را پخش کنید و به مطالب گوش دهید. این روش به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مطالعه مجدد و به صورت غیرمستقیم، مطالب را در ذهن خود مرور کنید.
اگر از نوشتن استفاده می‌کنید، می‌توانید یادداشت‌هایتان را مرور کنید و با نگاه کردن به نوشته‌های خودتان از یادگیری مطمئن شوید. این روش نیز اثربخشی بالایی دارد، زیرا نوشتن مطالب به تثبیت آنها در ذهن کمک می‌کند.
یادگیری فعال و گزینشی در مطالعه
حفظ کردن می‌تواند کاری زمان‌بر و خسته‌کننده باشد، اما با یادگیری فعال و گزینشی، می‌توانید به خوبی از زمان خود استفاده کنید. منظور از یادگیری فعال این است که به جای حفظ کردن تمامی مطالب، تنها نکات مهم و کلیدی را انتخاب کنید. برخی مطالب در کتاب‌های درسی نیاز به حفظ واو به واو دارند، در حالی که برخی دیگر را می‌توان به شکل مفهومی و با استفاده از کلیدواژه‌ها به خاطر سپرد.
به عنوان مثال، اگر در حال مطالعه تاریخ یا دین و زندگی هستید، به جای حفظ کل متن، نکات کلیدی و مهم را مشخص کنید. این رویکرد باعث می‌شود که زمان کمتری صرف کنید و به‌جای اینکه انرژی خود را برای حفظ کردن کل کتاب صرف کنید، تنها به موارد مهم تمرکز کنید.
تمرکز بر مرور در زمان‌های مناسب
در طول سال تحصیلی بهتر است حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از مطالب را یاد بگیرید و به‌خوبی مرور کنید. این کار به شما کمک می‌کند که با نزدیک شدن به زمان امتحانات نهایی، تنها به مرور بقیه مطالب بپردازید و زمان کافی برای تمرکز بر جزئیات باقی بماند. همچنین، پس از تعطیلات نوروز و نزدیک به امتحانات نهایی، می‌توانید ۳۰ تا ۴۰ درصد مطالب باقی‌مانده را نیز به‌صورت دقیق مرور و تثبیت کنید.
این برنامه به شما امکان می‌دهد که هم‌زمان با یادگیری و حفظ مطالب، از استرس و فشار آزمون‌ها نیز جلوگیری کنید.
نکات کلیدی برای تقویت حافظه و یادآوری مطالب
در کنار روش‌های مرور و حفظ، چند تکنیک ساده می‌توانند به شما کمک کنند تا حافظه و یادآوری خود را تقویت کنید:
- تنظیم برنامه مرور: به‌صورت منظم و هفتگی برنامه‌ای برای مرور مطالب داشته باشید. به این ترتیب، مطالب به تدریج در ذهن شما تثبیت می‌شوند.
- استفاده از نقشه ذهنی: با کشیدن نقشه ذهنی برای مطالب، می‌توانید ساختار اطلاعات را به شکل تصویری در ذهن خود تثبیت کنید. این روش به ویژه برای مطالب پیچیده و طولانی کاربردی است.
- بازبینی ویس‌های ضبط‌شده: ویس‌هایی که در زمان بلندخوانی از خود گرفته‌اید را بازبینی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مطالعه مجدد، از یادگیری خود اطمینان حاصل کنید.
- استفاده از رمز و کلیدواژه‌ها: برای مطالبی که نیاز به حفظ طولانی‌مدت دارند، رمز و کلیدواژه‌هایی ایجاد کنید که به یادآوری آنها کمک کند.
- مطالعه فعال و مفهومی: به جای حفظ طوطی‌وار، مطالب را به شکل مفهومی مطالعه کنید و به دنبال درک آنها باشید.
