سلام به همه‌ی دوستان عزیز، امروز قراره با هم درباره‌ی یکی از مهم‌ترین بخش‌های مطالعه برای کنکور صحبت کنیم؛ یعنی مرور کردن. دوستان گرامی، مرور کردن یه فرآیند بسیار حیاتی در یادگیریه که اگه به‌خوبی انجام نشه، همه‌ی زحماتی که برای یادگیری و حل تست‌ها کشیدیم، ممکنه بی‌فایده بشه. اگه شما نتونید مطالب رو قبل از آزمون و طی مراحل مختلف مرور کنید، ممکنه هرچیزی که خوندید از ذهن‌تون بره و اون روز سر جلسه‌ی آزمون، وقتی سوالی می‌بینید که براتون آشناست، قادر به پاسخ دادن نباشید.
اهمیت مرور برای تسلط بیشتر
مرور به شما کمک می‌کنه که به‌جای فراموش کردن مطالب، بر اون‌ها تسلط داشته باشید و مفاهیم رو به‌درستی در ذهن‌تون حک کنید. مرور کردن نباید فقط مختص روزهای نزدیک آزمون باشه؛ بلکه بهتره مرور رو طی چندین ماه قبل از کنکور و به‌صورت منظم برنامه‌ریزی کنید.
تقسیم‌بندی مطالب برای مرور بهتر
ما مطالب رو به دو دسته اصلی تقسیم کردیم تا مرور کردن آسان‌تر بشه:
- حفظیات
- مسائل و محاسبات
روش مرور کردن دروس حفظی مثل زیست‌شناسی
درسی مثل زیست‌شناسی به دلیل حجم بالای حفظیات و نیاز به دقت در جزئیات، نیازمند یک روش خاص برای مرور هست. به نظر من و بسیاری از مشاوران، مهم‌ترین منبع شما باید متن کتاب درسی زیست‌شناسی باشه. خیلی از دانش‌آموزان برای مرور این درس، به منابع جانبی و کتاب‌های کمک‌درسی متکی هستند؛ ولی واقعیت اینه که متن کتاب درسی اصلی‌ترین منبعه و باید در هر مرحله از مرور، اون رو بخونید.
در هر مرور، متن کتاب درسی زیست‌شناسی رو مطالعه کنید و نکات مهم رو برای خودتون بنویسید. بهترین کار اینه که کتاب‌تون رو فنر بزنید و برگه‌های اضافه به اون اضافه کنید تا بتونید نکات مهم هر صفحه رو در کنار صفحه‌ی مربوطه یادداشت کنید. این کار باعث می‌شه وقتی دوباره به سراغ کتاب میرید، تمام نکات و جزئیات در دسترس‌تون باشه و از پراکندگی اطلاعات جلوگیری بشه.
ایجاد دفتر نکات تخصصی برای زیست‌شناسی
برای زیست‌شناسی بهتره دفتر نکات داشته باشید؛ ولی باید این دفتر رو به‌درستی مدیریت کنید. یکی از اشتباهات رایج اینه که دانش‌آموزان دفترهای بزرگ و پر از نکته درست می‌کنند که خیلی هم مرتب به‌نظر میاد؛ اما بعداً وقتی به صفحات ابتدایی برمی‌گردند، یادشون نمیاد چرا این نکته رو نوشته‌اند. در عوض، بهتره نکات هر فصل رو به‌صورت دقیق و مشخص برای خودتون بنویسید، و حتی به‌جای نوشتن، این نکات رو در همون کتاب درسی خودتون جاگذاری کنید. مثلاً بعد از اتمام هر آزمون، به متن کتاب برگردید و ببینید که آیا نیازی به نوشتن نکته جدید هست یا نه.
فرآیند مطالعه و آماده‌سازی برای درس شیمی
در فرآیند مطالعه و آماده‌سازی برای درس شیمی، به ویژه در بخش مسائل، یکی از مهم‌ترین نکاتی که دانش‌آموزان باید به آن توجه کنند، استمرار و پیوستگی در حل مسائل است. برخلاف برخی مباحث که می‌توان آنها را با یک دوره مطالعه کوتاه‌مدت مسلط شد، مسائل شیمی نیاز به تمرین‌های روزانه و برنامه‌ریزی‌های طولانی‌مدت دارند. در این مقاله به نحوه‌ی مطالعه و تمرین مسائل شیمی، اهمیت تکرار و تمرین روزانه، و نقش تست‌ها و پیش‌نیازها می‌پردازیم تا دانش‌آموزان بتوانند به بهترین شکل ممکن بر این بخش از درس شیمی مسلط شوند.
1. نقش تمرین‌های مستمر در تسلط به مسائل شیمی
همان‌طور که می‌دانید، بخش‌هایی از درس شیمی مانند فصل سوم شیمی دهم (شامل مباحثی همچون درصد جرمی، درصد مولار و غیره) به صورت تدریجی و با تمرین مداوم بهتر فرا گرفته می‌شود. دانش‌آموزانی که قصد دارند این مباحث را به سرعت و در مدت کوتاهی فرا بگیرند، معمولاً با چالش‌های زیادی روبرو می‌شوند. دلیل این موضوع آن است که تسلط به مسائل شیمی به مرور زمان و با حل تست‌های مختلف و پیوسته به دست می‌آید. حتی در آزمون‌های آزمایشی که به صورت ماهانه برگزار می‌شود، معمولاً روی همین مباحث تاکید می‌شود و دانش‌آموزان تشویق به ادامه تمرین می‌شوند. پس تمرکز بر این که هر روز چند سوال مرتبط با مسائل شیمی را حل کنید، به ویژه به صورت تست‌های کوتاه و محدود، می‌تواند به شما کمک زیادی کند.
2. اهمیت پیش‌نیازها و تاثیر آنها در موفقیت در مسائل شیمی
برای حل مسائل شیمی، باید ابتدا بر مباحث پیش‌نیاز مانند موازنه و استوکیومتری تسلط داشته باشید. برای مثال، دانش‌آموزی که مبحث موازنه را به خوبی بلد نیست، به سختی می‌تواند مسائل مربوط به اسید و باز را درک و حل کند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود قبل از شروع به تمرین مسائل پیچیده‌تر، حتماً پیش‌نیازها را مرور کنید و بر آنها مسلط شوید. این مرورها و تسلط بر پیش‌نیازها نه تنها در زمان حل مسائل کمک می‌کنند، بلکه از استرس شما در جلسات آزمون نیز می‌کاهند.
3. تیپ‌بندی در مسائل شیمی و اهمیت آن
یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری مسائل شیمی، تیپ‌بندی سوالات است. این روش به شما کمک می‌کند تا برای هر نوع سوال یک الگوی ذهنی داشته باشید و بدانید از چه فرمول‌ها و روش‌هایی باید استفاده کنید. در سال‌های اخیر، سوالات کنکور معمولاً در قالب تیپ‌های تکراری طراحی می‌شوند و با شناخت این تیپ‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند به راحتی پاسخ صحیح را بیابند. مثلاً سوالات مربوط به محاسبه‌ی PH و درصد یونش اسیدها و بازها معمولاً از یک الگوی خاص پیروی می‌کنند. بنابراین، اگر به تیپ‌بندی مسائل مسلط باشید، می‌توانید از این الگوها به عنوان نقشه‌ی راه در حل سوالات استفاده کنید.
4. حل مداوم تست‌های شیمی و اهمیت آن در یادگیری
بخش دیگری که در یادگیری مسائل شیمی بسیار موثر است، حل مستمر تست‌هاست. وقتی به صورت مداوم مسائل مختلف را تمرین کنید، برخی از مباحث مانند جرم مولی و واکنش‌های شیمیایی در ذهن شما حک می‌شوند و به راحتی می‌توانید از آنها در حل مسائل استفاده کنید. برای مثال، بسیاری از دانش‌آموزان پس از تمرین‌های مکرر، به خوبی می‌دانند که جرم مولی گوگرد دی‌اکسید یا کلسیم اکسید چقدر است. به همین دلیل، این موضوعات را حتی شب قبل از آزمون نیز می‌توان مرور کرد تا در جلسه آزمون بتوانید مسائل را سریع‌تر حل کنید.
5. از کتاب‌های پایه شروع کنید
برای یادگیری عمیق‌تر و تسلط بیشتر، بهتر است ابتدا از مسائل کتاب درسی و تمرینات کنکوری که در سال‌های اخیر مطرح شده‌اند شروع کنید. معمولاً مسائل موجود در کتاب درسی و سوالات کنکورهای سال‌های اخیر برای اکثر دانش‌آموزان کافی است و نیازی به حل مسائل بسیار پیچیده از منابع سنگین‌تر ندارید. با حل تمرینات کتاب درسی و تست‌های استاندارد کنکور، به مرور زمان می‌توانید بر مباحث مسلط شوید. اگر زمان اضافی داشتید و مایل به چالش بیشتر بودید، می‌توانید به سراغ منابع پیشرفته‌تر بروید، اما تاکید اصلی باید بر تمرینات کتاب و منابع پایه باشد.
6. مرور مطالب کلیدی قبل از آزمون
همان‌طور که گفته شد، برخی از موضوعات در مسائل شیمی، مانند جرم مولی‌ها، در اکثر سوالات تکرار می‌شوند. این مطالب کلیدی را می‌توانید شب قبل از آزمون مرور کنید. برای مثال، جرم مولی اسیدها و بازها که در بیشتر مسائل به کار می‌روند، از جمله نکاتی هستند که اگر حفظ باشید، می‌توانند به سرعت حل مسائل کمک کنند. بنابراین، یک لیست از این موارد تهیه کنید و در زمان‌های مناسب آنها را مرور کنید تا در هنگام حل مسائل راحت‌تر عمل کنید.
7. چالش‌های تیپ‌های جدید در کنکور
با وجود ثابت بودن الگوی اکثر سوالات شیمی در کنکور، هر سال ممکن است با یک تیپ جدید از سوالات مواجه شویم که نیاز به تحلیل بیشتر دارند. بهترین راهکار برای مواجهه با این سوالات، استفاده از تجربیات قبلی و تلاش برای پیدا کردن الگوهای مشابه است. برای مثال، اگر سوالی با تیپ جدیدی در بخش اسید و باز مطرح شود، می‌توانید با استفاده از همان اصول و فرمول‌های پایه آن را تحلیل کنید. پس، توجه به اصول و فرمول‌های پایه و تسلط بر آنها از مواردی است که به شما کمک می‌کند تا با هر تیپی از سوالات کنار بیایید.
8. خلاصه‌نویسی از فرمول‌های مهم و تکرار مکرر آنها
در بحث خلاصه‌نویسی برای درس شیمی، به ویژه در مسائل، تاکید اصلی باید بر فرمول‌ها و نکات کلیدی باشد. به‌جای تلاش برای نوشتن توضیحات طولانی، یک لیست از فرمول‌ها و نکات مهم تهیه کنید و آنها را به طور مداوم مرور کنید. این خلاصه‌نویسی‌ها به شما کمک می‌کنند که در زمان آزمون و حتی مطالعه‌های مرور، سریع‌تر به پاسخ‌ها برسید و نیاز به جستجو در منابع مختلف نداشته باشید.
9. اهمیت حل تمرین‌های درسی فیزیک و شیمی
تمرینات کتاب درسی به ویژه در فیزیک و شیمی، از جمله ابزارهای مهم برای تسلط بر مطالب و مسائل هستند. معمولاً تمرینات پایان هر فصل کتاب درسی، شامل سوالاتی است که دانش‌آموز را با الگوهای مختلف سوالات کنکور آشنا می‌کند. علاوه بر این، تمرینات کتاب درسی فیزیک دوازدهم اهمیت ویژه‌ای دارند. با تمرین مستمر این سوالات، به مرور زمان می‌توانید به اعتماد به نفس بیشتری در حل مسائل برسید.
10. یادداشت نکات اشتباهات برای مرور و تصحیح
برای یادگیری بهتر، یکی از روش‌های مفید، یادداشت کردن نکات مربوط به اشتباهات است. به این صورت که هر زمان در حل سوالی اشتباهی داشتید، دلیل اشتباه را کنار سوال یادداشت کنید و به این نکته توجه کنید که چرا پاسخ غلط بوده است. با مرور این نکات، به مرور زمان می‌توانید از تکرار اشتباهات جلوگیری کنید و در مواجهه با سوالات مشابه، دقت بیشتری داشته باشید.
استفاده از جملات صحیح و غلط در مرور دروس حفظی مثل شیمی
در درس‌هایی مثل شیمی، جملات صحیح و غلط می‌تونن خیلی به شما کمک کنن. این روش درک شما رو از مطالب حفظی بالا می‌بره و باعث می‌شه به جزئیات بیشتری توجه کنید. مثلا شما می‌تونید برای هر فصل از کتاب شیمی، جملات صحیح و غلط زیادی بسازید و تمرین کنید. این کار نه‌تنها برای کنکور، بلکه برای امتحانات نهایی هم مفیده و باعث تثبیت مطالب در ذهن می‌شه.
نکات مهم مرور برای موفقیت در کنکور
بعضی از نکاتی که به مرور مطالب کمک می‌کنن عبارت‌اند از:
- خلاصه‌نویسی: بهترین شیوه خلاصه‌نویسی، اینه که خلاصه‌ها رو در حاشیه‌ی کتاب درسی بنویسید، نه در دفتر جداگانه. این کار باعث می‌شه وقتی دوباره به کتاب نگاه می‌کنید، همه‌چیز در دسترس‌تون باشه.
- مرور هفتگی و ماهانه: مرور نباید فقط به شب امتحان یا هفته‌ی قبل از کنکور محدود بشه. بلکه باید طی چندین ماه قبل از کنکور و به‌صورت دوره‌ای انجام بشه. بهترین کار اینه که هر هفته یک مرور سریع بر مباحث داشته باشید و هر ماه یک مرور جامع‌تر.
- مطالعه کتاب درسی: همیشه توصیه می‌شه که منبع اصلی مرور شما، خود کتاب درسی باشه؛ چون کتاب درسی شامل تمام نکات ریز و درشتیه که طراحان کنکور ممکنه از اون‌ها سوال طرح کنن.
نحوه‌ی یادداشت‌گذاری و نکته‌نویسی هنگام مرور
یک روش موثر برای مرور اینه که نکات رو نه فقط برای خودتون، بلکه با دیدی بنویسید که انگار دارید به کسی دیگه توضیح می‌دید. برای مثال وقتی نکته‌ای رو می‌نویسید، یادداشت کنید که این نکته مربوط به چه بخشی از کتابه و چرا اهمیت داره. همین که نکته‌نویسی رو با دقت و توجه به جزئیات انجام بدید، درک بهتری از مطالب خواهید داشت.
تحلیل آزمون‌ها و اهمیت پیگیری نکات
بعد از هر آزمون، نکات رو بررسی و تحلیل کنید. اگر سوالی رو درست جواب نداده‌اید، دلیلش رو بفهمید و سعی کنید این نکات رو در مرور بعدی بهتر یاد بگیرید. برای هر تستی که اشتباه جواب می‌دید، به کتاب درسی مراجعه کنید و بخش مرتبط رو مجدد مرور کنید. این کار باعث می‌شه که دیگه اون اشتباه رو تکرار نکنید و بر جزئیات تسلط بیشتری داشته باشید.
مدیریت زمان برای مرورهای مکرر
برای موفقیت در کنکور، مرور کردن باید بخشی از برنامه روزانه‌ی شما باشه. سعی کنید هر هفته یک زمان مشخص رو به مرور مباحث قبلی اختصاص بدید و در کنار اون، روزهای مشخصی رو برای مرور هر درس تنظیم کنید. مثلاً در برنامه‌ریزی خودتون هر هفته یک روز رو به مرور درس زیست‌شناسی اختصاص بدید.
استفاده از سوالات درست و غلط در مرورهای پایانی
وقتی به دوران جمع‌بندی نزدیک می‌شید، جملات صحیح و غلط رو برای خودتون طرح کنید و اون‌ها رو مرور کنید. این کار کمک می‌کنه تا مباحث رو با دقت بیشتری بخونید و از یادگیری سطحی فاصله بگیرید. بسیاری از مشاوران توصیه می‌کنن که از جملات صحیح و غلط مخصوصاً در درس شیمی و زیست‌شناسی استفاده کنید تا با ریزترین جزئیات آشنا بشید و همه‌چیز رو در ذهن‌تون تثبیت کنید.
منابع پیشنهادی برای مرور و مطالعه عمیق
در کنار کتاب درسی، کتاب‌هایی مثل «عبارت‌های درست و نادرست» و یا کتاب‌های حفظیات مثل «لقمه شیمی» و «موج آزمون» می‌تونن به شما کمک کنن؛ ولی باز هم تاکید می‌شه که مرور کتاب درسی اولویت اصلی باشه و فقط برای تکمیل اطلاعات از این منابع استفاده کنید.
مرور با شیوه‌های جدید و جذاب
یک راه دیگه که می‌تونه موثر باشه، مرور کردن مطالب با شیوه‌های متنوعه. مثلاً می‌تونید به جای خواندن مطالب از روی کتاب، نکات رو برای خودتون بلند بلند توضیح بدید. این روش به شما کمک می‌کنه که نکات رو به شیوه‌ای فعال‌تر یاد بگیرید.
