سلام دوستان عزیز! امیدوارم حال همگی شما خوب باشد و پرانرژی باشید. امروز میخواهم درباره موضوعی صحبت کنم که بسیاری از دانشآموزان و داوطلبان کنکور با آن درگیر هستند: چگونگی مدیریت زمان استراحت بین مطالعه و مشکلاتی که ممکن است در این زمینه پیش بیاید.
مشکل اصلی: استراحتهای طولانی بین پارتهای مطالعه
بسیاری از دانشآموزان میگویند: “من وقتی از سر درس بلند میشوم و استراحت میکنم، نمیتوانم به موقع به درس برگردم. گاهی اوقات استراحتم به جای ۱۵ یا ۲۰ دقیقه، به یک یا دو ساعت کشیده میشود و همین باعث میشود نتوانم ساعات مطالعه روزانهام را کامل کنم.” این مشکل رایجی است که زمان مطالعه را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. از طرف دیگر، برخی دانشآموزان بیش از حد پشت سر هم مطالعه میکنند و استراحت کافی ندارند، که این روش هم اشتباه است.
حالا سؤال اینجاست: چگونه میتوانیم زمان استراحتها را مدیریت کنیم؟ در ادامه چند راهکار عملی برای رفع این مشکل ارائه میکنم.
گام اول: محیط مطالعه را ترک نکنید
اولین و مهمترین نکته این است که محیط مطالعه خود را ترک نکنید. وقتی از اتاق مطالعه یا میز مطالعه خارج میشوید، احتمال زیادی وجود دارد که دیگر نتوانید به راحتی برگردید. مثلاً ممکن است توجهتان به مکالمات خانوادگی جلب شود، تلویزیون روشن باشد و شما بخواهید “فقط یک صحنه کوتاه” را ببینید، یا حتی اگر در پانسیون مطالعاتی هستید، هنگام خرید از بوفه یا صحبت با دوستان وقت زیادی را از دست بدهید.
چه باید کرد؟
- اگر احساس خستگی میکنید، به جای ترک محیط مطالعه، همانجا استراحت کنید. مثلاً چند حرکت کششی انجام دهید، کمی چشمانتان را ببندید یا حتی سرتان را روی میز بگذارید و چند دقیقه استراحت کنید.
- برای استراحتهای طولانیتر مانند بعد از ناهار یا شام، برنامهریزی کنید و این زمانها را به طور مشخص از مطالعه جدا کنید. اما استراحتهای کوتاه بین پارتها باید در همان محیط انجام شود.
گام دوم: استفاده نکردن از گوشی و موسیقی در زمان استراحت
یکی از بزرگترین دلایل طولانی شدن استراحتها، چک کردن گوشی موبایل یا گوش دادن به موسیقی است. خیلی از دانشآموزان میگویند: “فقط میخواستم یک پیام را ببینم یا چند دقیقه موسیقی گوش بدهم، اما ناگهان دیدم ۴۰ دقیقه گذشته و هنوز درس را شروع نکردهام.”
چرا این اتفاق میافتد؟
- الگوریتم شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام به گونهای طراحی شدهاند که توجه شما را به خودشان جلب کنند و زمان زیادی از شما بگیرند.
- وقتی از گوشی استفاده میکنید، تمرکز ذهنی شما کاهش مییابد و بازگشت به حالت مطالعه سختتر میشود.
- موسیقی گوش دادن در زمان استراحت هم باعث میشود ذهن شما همچنان درگیر بماند و کیفیت مطالعه بعدی کاهش پیدا کند.
راهحل:
- گوشی موبایل خود را در زمان استراحت به هیچ عنوان چک نکنید. آن را در حالت پرواز یا دور از دسترس قرار دهید.
- اگر به موسیقی علاقه دارید، میتوانید در زمانهای مشخص و طولانیتر مثل پایان یک نیمروز مطالعه، به آن گوش دهید، نه در بین پارتهای کوتاه.
- به جای این کارها، از روشهای جایگزین مثل تنفس عمیق، کشش بدن یا کمی پیادهروی در محیط استفاده کنید.
گام سوم: حساس نبودن به زمان دقیق
یکی دیگر از مشکلات رایج این است که ذهن برخی دانشآموزان بیش از حد به زمان دقیق حساس میشود. برای مثال، شما میگویید که قرار است ۱۵ دقیقه استراحت کنید، اما وقتی در زمان مقرر بلند نمیشوید، با خودتان میگویید: “حالا که ۱۵ دقیقه گذشته، بگذار ۲۰ دقیقه بشود.” و این روند ادامه پیدا میکند تا جایی که زمان استراحت شما به نیم ساعت یا بیشتر میرسد.
راهحل:
- به جای تعیین زمان دقیق برای استراحت، یک بازه زمانی مشخص کنید. مثلاً به جای ۱۵ دقیقه، بگویید “بین ۱۴ تا ۱۷ دقیقه استراحت میکنم.” این کار باعث میشود ذهن شما انعطافپذیرتر شود و به زمانهای دقیق حساس نباشد.
- برای اینکه زمان از دستتان خارج نشود، میتوانید از یک تایمر یا زنگ هشدار استفاده کنید.
گام چهارم: افزایش انگیزه و انرژی برای بازگشت به مطالعه
گاهی اوقات دلیل طولانی شدن استراحت، کاهش انگیزه است. شما احساس میکنید که دیگر انرژی یا علاقهای به ادامه مطالعه ندارید. در این مواقع، ایجاد انگیزه میتواند به شما کمک کند.
چگونه انگیزه خود را افزایش دهیم؟
- به اهداف بلندمدت خود فکر کنید. مثلاً تصور کنید که سال آینده در رشته دلخواهتان در دانشگاه پذیرفته شدهاید و همه شما را “آقای دکتر” یا “خانم دکتر” صدا میکنند.
- برنامه مطالعه خود را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید. مثلاً بگویید: “در پارت بعدی باید ۲۵ تست زیستشناسی را در یک ساعت حل کنم.”
- قبل از شروع پارت بعدی، محتوای آن را مرور کنید و خودتان را برای چالش بعدی آماده کنید.
گام پنجم: استراحتهای کوتاه و مؤثر
برای اینکه استراحت شما واقعاً به بازگشت انرژی کمک کند، بهتر است از روشهای زیر استفاده کنید:
- اگر احساس خستگی میکنید، چند دقیقه چشمان خود را ببندید یا روی میز دراز بکشید.
- از تکنیکهای تنفس عمیق استفاده کنید تا ذهن و بدنتان آرام شود.
- میتوانید چند حرکت ساده ورزشی یا کششی انجام دهید تا بدن شما دوباره آماده کار شود.
- نوشیدن یک لیوان آب یا خوردن میانوعده سبک هم میتواند به بازگشت انرژی کمک کند.
نتیجهگیری
مدیریت زمان استراحت بین پارتهای مطالعه یکی از مهمترین مهارتهایی است که هر دانشآموز یا داوطلب کنکور باید یاد بگیرد. با رعایت نکاتی مثل ترک نکردن محیط مطالعه، استفاده نکردن از گوشی، حساس نبودن به زمان دقیق، افزایش انگیزه و داشتن استراحتهای کوتاه و مؤثر، میتوانید بهرهوری خود را به شدت افزایش دهید و به اهداف تحصیلیتان نزدیکتر شوید.
پس همین حالا شروع کنید و این نکات را در برنامه روزانه خود به کار ببندید. مطمئن باشید با تمرین و تکرار، میتوانید به نتیجه دلخواهتان برسید. موفق باشید!