راهکارهایی برای افزایش تمرکز در مطالعه: چطور پرش ذهنی را متوقف کنیم؟
سلام به دانشآموزان عزیز ! امیدوارم روزهای خوبی را سپری کنید. امروز میخواهیم به یکی از مهمترین مشکلات شما، یعنی عدم تمرکز در مطالعه بپردازیم. این مشکلی است که بسیاری از شما با آن دست و پنجه نرم میکنید. برای مثال، ۹۹ درصد دانشآموزان میگویند:
«حین درس خواندن ذهنمان به هزار جا میرود. بازدهی مطالعه پایین میآید و بهجای ۶ ساعت مفید، تنها ۳ ساعتش را درست درس میخوانیم.»
این پرش ذهنی، یکی از دلایل اصلی کاهش کیفیت مطالعه است. وقتی زمان زیادی صرف درس خواندن میکنید، اما نتیجه دلخواهتان را نمیگیرید، ناامیدی ایجاد میشود. در این مقاله، راهکارهای عملی برای کنترل این مشکل و افزایش تمرکز معرفی میکنم.
۱. دوری از عوامل حواسپرتی
اولین قدم برای افزایش تمرکز، این است که خودتان را از عوامل حواسپرتی دور کنید. برخی از مهمترین عوامل حواسپرتی شامل موارد زیر هستند:
- فضای مجازی: اینستاگرام، تلگرام و سایر شبکههای اجتماعی زمان زیادی از شما میگیرند. حتی اگر فکر کنید فقط ۱۵ دقیقه از آنها استفاده میکنید، تاثیر آن بر ذهن شما بسیار بیشتر است.
- مهمانیها و جمعهای خانوادگی: اگر میدانید حضور در یک جمع باعث شنیدن حرفهای منفی یا کاهش انگیزهتان میشود، شرکت نکردن در آن بهتر است.
راهکار: گوشی خود را خاموش کنید یا آن را در اتاق دیگری بگذارید. از ابزارهایی مثل برنامههای محدودکننده استفاده کنید تا دسترسیتان به فضای مجازی را کاهش دهید.
۲. تعیین زمان و حجم مشخص برای مطالعه
یکی از مهمترین دلایل کاهش تمرکز، نداشتن برنامه دقیق است. بیشتر دانشآموزان فقط میگویند:
«من امروز این فصل را میخوانم، حالا هر چقدر طول کشید، کشید.»
این روش اشتباه است! باید دقیقاً مشخص کنید که:
- چه حجمی از مطالب را در چه بازه زمانی مطالعه کنید.
- برای حل تست، چه تعداد تست و در چه مدت زمانی برنامهریزی کنید.
نکته کلیدی: حتی تعداد تست یا صفحات مطالعه را بیشتر از حد معمول در نظر بگیرید تا مغزتان برای رسیدن به هدف، تلاش بیشتری کند.
۳. جلوگیری از کندخوانی
کندخوانی و عدم تمرکز دو مشکل مرتبط هستند. وقتی کندخوان هستید:
- بارها به یک پاراگراف برمیگردید و آن را دوباره میخوانید.
- مغز شما بهجای یادگیری، درگیر افکار دیگر میشود.
راهکار:
- خود را ملزم کنید که فقط یکبار هر پاراگراف را بخوانید.
- اگر ویدیوی آموزشی میبینید، تعداد دفعاتی که به عقب برمیگردید را به ۲ بار محدود کنید.
- هنگام خواندن درسنامه یا شرکت در کلاس، تمرکز خود را روی یادگیری همان لحظه بگذارید.
۴. استفاده از تکنیک «ذهن خالی»
بعضیوقتها ذهن شما درگیر افکار مختلف است؛ از اتفاقات مدرسه گرفته تا صحبتهای خانواده. این افکار مانع تمرکز میشوند.
روش تخلیه ذهن:
- یک کاغذ سفید کنار دستتان بگذارید. هر فکری که به ذهن شما میآید، به صورت عنوان روی کاغذ یادداشت کنید.
- با خودتان بگویید: «الان وقت فکر کردن به این موضوع نیست. شب، قبل از خواب به آن فکر میکنم.»
این تکنیک باعث میشود ذهن شما از افکار مزاحم خالی شود و تمرکزتان روی درس باقی بماند.
۵. ایجاد محیط مطالعه مناسب
محیط مطالعه شما تاثیر زیادی بر تمرکزتان دارد. اگر میز مطالعه شما محل انجام کارهای غیرمرتبط باشد، ذهن شما شرطی میشود و به سختی میتوانید تمرکز کنید.
نکات مهم برای محیط مطالعه:
- پشت میز مطالعه فقط درس بخوانید. غذا خوردن، تماشای فیلم و حتی فکر کردن به موضوعات غیر درسی را در این فضا ممنوع کنید.
- اگر امکانش وجود دارد، محل خواب را از محل مطالعه جدا کنید.
- از قرار دادن اشیایی که باعث حواسپرتی میشوند (مانند عکسهای غیرمرتبط) در اطراف میز مطالعه خودداری کنید.
۶. اهمیت زمانبندی در برنامهریزی
برنامهریزی شما باید شامل دو بخش مهم باشد:
- زمانبندی دقیق: برای هر درس یا مبحث، مدت زمان مشخصی تعیین کنید.
- تعیین حجم کار: علاوه بر زمان، حجم مطالبی که باید مطالعه کنید نیز باید مشخص باشد.
برای مثال، در برنامهای که ما در نوتروفیل ارائه میدهیم، زمان و حجم مطالعه به طور دقیق تعیین میشود. مثلاً:
مطالعه گفتار ۲ فصل ۳ زیست دوازدهم همراه با حل ۳۰ تست، در ۳ ساعت.
۷. تمرکز بر یادگیری در لحظه
یکی از اشتباهات رایج دانشآموزان این است که هنگام مطالعه یا تماشای ویدیوهای آموزشی به خود میگویند:
«اگر الان یاد نگرفتم، بعداً دوباره این مبحث را میخوانم.»
این طرز فکر باعث میشود تمرکز شما کاهش یابد. به جای این کار:
- خودتان را ملزم کنید که همان لحظه تمام مطالب را یاد بگیرید.
- اگر در کلاس شرکت میکنید، تمام تلاش خود را برای یادگیری در همان زمان بگذارید.
جمعبندی
مشکل عدم تمرکز و پرش ذهنی یکی از موانع اصلی موفقیت در کنکور است. با استفاده از راهکارهای بالا میتوانید این مشکل را حل کنید و بازدهی مطالعه خود را افزایش دهید.
به یاد داشته باشید که:
- از عوامل حواسپرتی دوری کنید.
- زمان و حجم مشخصی برای مطالعه تعیین کنید.
- با تکنیکهایی مثل تخلیه ذهن و ایجاد محیط مناسب، تمرکزتان را تقویت کنید.
امیدوارم با بهکارگیری این راهکارها، شاهد پیشرفت چشمگیری در عملکرد تحصیلی خود باشید. موفق باشید!