مقایسه با دیگران در مسیر کنکور: مزایا و معایب
سلام به همه دانش‌آموزان عزیز و کنکوری‌های پرانرژی! هدف من این است که با شما درباره یکی از رایج‌ترین چالش‌هایی که همه ما در مسیر موفقیت و کنکور تجربه می‌کنیم صحبت کنم؛ یعنی مقایسه خودمان با دیگران.
شاید شما هم دوست یا هم‌کلاسی داشته باشید که از تابستان شروع به درس خواندن کرده و پیشرفت قابل‌توجهی داشته باشد، یا سرعت تست‌زنی و درصدهای بالایی در آزمون‌های آزمایشی کسب کرده باشد. اما شما تصمیم گرفته‌اید که از مهرماه شروع کنید و نگران هستید که از او عقب بمانید. این احساسات نه‌تنها طبیعی است بلکه بخشی از فرآیند رشد و پیشرفت شماست. بیایید نگاهی بیندازیم که مقایسه با دیگران چه اثراتی می‌تواند داشته باشد و چطور می‌توانیم این احساسات را به‌طور مثبت مدیریت کنیم.
اثرات منفی مقایسه خود با دیگران در مسیر کنکور
مقایسه می‌تواند از جهات مختلف به ما آسیب برساند.
۱. اتلاف وقت و انرژی
زمانی که خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید، وقت و انرژی زیادی را صرف نگرانی درباره پیشرفت آن‌ها و تحلیل جایگاه خودتان می‌کنید. به‌جای تمرکز بر درس، ذهن شما درگیر رقابت با دیگران می‌شود و این می‌تواند شما را از مسیر اصلی‌تان منحرف کند. برای موفقیت در کنکور، نیاز به تمرکز کامل بر روی هدف‌ها و برنامه‌های خود دارید. هر چقدر بیشتر درگیر مقایسه و افکار منفی باشید، زمان کمتری برای تمرکز روی درس و برنامه‌ریزی خواهید داشت.
۲. کاهش اعتماد به نفس
مقایسه مداوم با دیگران می‌تواند اعتماد به نفس شما را تضعیف کند. وقتی همواره خود را با کسی که ظاهراً موفق‌تر است مقایسه کنید، ممکن است به این نتیجه برسید که شما به‌اندازه کافی توانمند یا مستعد نیستید. کاهش اعتماد به نفس نه‌تنها بر عملکرد شما در کنکور تأثیر می‌گذارد، بلکه بر تمام جنبه‌های زندگی شما نیز تأثیرگذار است.
۳. افزایش استرس و اضطراب
مقایسه مداوم باعث افزایش استرس و اضطراب می‌شود. بسیاری از دانش‌آموزان برای کاهش استرس کنکور به مشاوران یا کلاس‌های خاصی مراجعه می‌کنند؛ اما با مقایسه خود با دیگران این استرس بیشتر می‌شود. استرس زیاد مانعی برای عملکرد بهتر است و تأثیر منفی بر یادگیری و تمرکز شما دارد.
راهکارهای مقابله با مقایسه خود با دیگران در مسیر کنکور
اکنون که اثرات منفی مقایسه را شناختیم، بهتر است راهکارهای مناسبی برای مقابله با این مشکل پیدا کنیم.
۱. تمرکز بر اهداف شخصی و کنترل ذهن
بهترین راه برای مدیریت این احساسات، تمرکز بر اهداف خود و کنترل ذهن است. به‌جای اینکه وقت خود را صرف فکر کردن به دستاوردهای دیگران کنید، بهتر است اهداف و برنامه‌های خودتان را در نظر بگیرید. تمرکز بر اهداف شخصی به شما کمک می‌کند که از مسیر خود منحرف نشوید و به نتایجی که شایسته آن هستید دست یابید.
۲. نوشتن نگرانی‌ها روی کاغذ
تمام نگرانی‌هایی که در خصوص مقایسه با دیگران دارید را روی کاغذ بنویسید. اگر احساس می‌کنید دوستتان که زودتر از شما شروع کرده موفق‌تر است، این نگرانی‌ها را یادداشت کنید و بررسی کنید که آیا واقعاً این نگرانی‌ها منطقی هستند یا خیر. یادداشت‌برداری کمک می‌کند که با نگاهی عینی‌تر به مسائل نگاه کنید و احساسات منفی را کنترل کنید.
۳. الگوبرداری به‌جای مقایسه
به‌جای اینکه خودتان را با دیگران مقایسه کنید، از دستاوردهای آن‌ها الگو بگیرید. برای مثال، اگر می‌بینید کسی که از تابستان شروع کرده موفقیت بیشتری دارد، به‌جای اینکه خودتان را با او مقایسه کنید، از شیوه‌های مطالعاتی و تجربیات او یاد بگیرید و ببینید چگونه می‌توانید به روش‌های او نزدیک شوید یا آن‌ها را بهبود دهید.
۴. ساختن ذهن برنده
یکی از بهترین روش‌ها برای رشد و موفقیت در کنکور، ساختن ذهن برنده است. این کار با تمرکز بر موفقیت‌های کوچک و جشن‌گرفتن آن‌ها امکان‌پذیر است. هر موفقیت کوچکی که به‌دست می‌آورید را جشن بگیرید و به ذهن خود عادت دهید که برنده باشد. ضمیر ناخودآگاه شما به مرور به این باور می‌رسد که موفقیت بخشی از زندگی شماست و به شما در رسیدن به اهداف بزرگ‌تر کمک می‌کند.
۵. مقایسه با دیروز خود
بهترین نوع مقایسه برای کسی که می‌خواهد در بلندمدت موفق باشد، مقایسه با دیروز خود است. به این فکر کنید که چقدر از دیروز بهتر شده‌اید و چقدر در یک ماه گذشته پیشرفت کرده‌اید. این نوع مقایسه به شما کمک می‌کند که نقاط قوت خود را بشناسید و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
مسیر کنکور: مسیری با پستی و بلندی‌های زیاد
باید درک کنیم که مسیر کنکور شبیه سفری است که از شهری به شهر دیگر می‌رویم. در این مسیر ممکن است تنها چند قدم جلوتر را ببینیم و همچنان راه طولانی‌تری در پیش داشته باشیم. اگر بخواهیم تمام مسیر را از ابتدا تا انتها ببینیم، ممکن است با مشکلات و موانعی روبرو شویم؛ اما با تمرکز بر قدم‌های کوچک و پله‌پله، می‌توانیم به هدف نهایی برسیم.
نتیجه‌گیری
مقایسه خود با دیگران می‌تواند یکی از موانع بزرگ برای موفقیت در کنکور باشد. به‌جای اینکه خودتان را با دیگران مقایسه کنید، روی مسیر و اهداف شخصی‌تان تمرکز کنید. از موفقیت‌های خودتان لذت ببرید و تلاش کنید با گام‌های کوچک به اهداف بزرگی که دارید برسید. یاد بگیرید که از دیگران الگو بگیرید، ولی در عین حال به خودتان وفادار باشید و خودتان را با دیروز خود مقایسه کنید. امیدوارم این نکات به شما در مسیر موفقیت کمک کند و بتوانید با انگیزه بیشتر به درس و برنامه‌های خود بپردازید.
