مرور و دوباره‌خوانی از مراحل مهم یادگیری هستند که به شما کمک می‌کنند اطلاعات را به‌خوبی در ذهن تثبیت کنید. بسیاری از دانش‌آموزان برای یادگیری مطالب کنکوری یا دانشگاهی به مشکل برمی‌خورند، چون هر بار که می‌خواهند مطالعه‌ای را شروع کنند، احساس می‌کنند همه چیز فراموش شده و باید دوباره زمان زیادی صرف کنند. حالا در این مطلب قرار است تفاوت‌های مرور و دوباره‌خوانی، کاربرد هر یک، و بهترین روش‌های انجام آن‌ها را توضیح دهیم تا بتوانید بهینه‌ترین راه یادگیری را انتخاب کنید.
مرور یا دوباره‌خوانی؟ کدام یک بهتر است؟
انتخاب بین مرور و دوباره‌خوانی به چند عامل مهم بستگی دارد که در ادامه آن‌ها را به تفصیل بررسی می‌کنیم:
- میزان درک مفاهیم اگر موضوعی را به‌خوبی فهمیده‌اید ولی فقط نیاز به یادآوری دارید، مرور بهترین گزینه است. مرور کمک می‌کند تا اطلاعات را بدون نیاز به خواندن کل مبحث، در ذهن تازه‌سازی کنید.
- زمان محدود وقتی زمان کمی برای یادگیری دارید، مرور انتخاب مناسبی است؛ زیرا با مرور می‌توانید نکات اصلی را در ذهن خود بازیابی کنید و به درس‌های بعدی برسید، بدون اینکه وقت زیادی را از دست بدهید.
- پیچیدگی مطلب اگر مطلبی پیچیده است و احساس می‌کنید که برخی قسمت‌ها را درست متوجه نشده‌اید، ممکن است دوباره‌خوانی از اول لازم باشد. با دوباره‌خوانی، می‌توانید به عمق مفاهیم بیشتری دست پیدا کنید.
- استراتژی یادگیری شخصی افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند: آن‌هایی که با مرور بهتر یاد می‌گیرند و آن‌هایی که با دوباره‌خوانی مفیدتر هستند. این بستگی به استراتژی شخصی هر فرد دارد. برخی برای درک عمیق‌تر دوباره‌خوانی می‌کنند و برخی با یک مرور ساده یادآوری می‌شوند.
مرور یا دوباره‌خوانی؟ چطور انتخاب کنیم؟
اگر قبلاً مطلب را خوانده‌اید و فقط نیاز به یادآوری دارید، مرور کردن انتخاب مناسبی است؛ زیرا مرور به تثبیت اطلاعات کمک می‌کند. اما اگر هنوز درکی از مباحث ندارید یا بخش‌های مهمی را فراموش کرده‌اید، بهتر است دوباره‌خوانی کنید تا یک پایه محکم‌تر برای مطالعه داشته باشید.
ترکیب مرور و دوباره‌خوانی
روش ترکیبی یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری است. ابتدا مرور کنید و اگر بخشی را به یاد نیاوردید یا در آن دچار مشکل بودید، آن قسمت را دوباره مطالعه کنید. با این روش، هم مطالب را به‌صورت کلی یادآوری می‌کنید و هم نقاط ضعف خود را پوشش می‌دهید.
چطور مرور کنیم؟ روش‌های بهینه برای مرور کردن
یکی از اشتباهات رایج بین دانش‌آموزان این است که مرور را با دوباره‌خوانی اشتباه می‌گیرند. مرور باید به شکلی انجام شود که سریع و کارآمد باشد و از اتلاف وقت جلوگیری کند. در ادامه روش‌هایی برای مرور مؤثر پیشنهاد می‌شود:
- مطالعه عناوین و یادآوری ذهنی نکات اصلی در روش صحیح مرور، نیازی نیست که کل مطلب را دوباره بخوانید. کافی است عناوین اصلی را بررسی کنید و با تکیه بر حافظه خود، نکات اصلی و فرعی را یادآوری کنید. اگر نکات مهم را به یاد نیاوردید، به منبع اصلی رجوع کنید و فقط آن بخش‌های کوچک را مرور کنید.
- استفاده از خلاصه‌ها و یادداشت‌ها خلاصه‌نویسی یکی از بهترین روش‌ها برای مرور است. با این کار، به‌جای مرور کل کتاب یا جزوه، فقط نکات مهمی که یادداشت کرده‌اید را مرور می‌کنید. دقت کنید که خلاصه‌نویسی به معنای نوشتن تمام مطالب نیست؛ بلکه هدف آن یادآوری نکات اصلی است. این روش به شما امکان می‌دهد که زمان کمتری صرف کرده و مباحث را بهتر مدیریت کنید.
- ایجاد الگوهای درختی و نمودارهای ذهنی یکی از راه‌های بسیار مؤثر برای مرور، ایجاد نمودارهای درختی و الگوهای ذهنی است. با این روش، مطالب را دسته‌بندی می‌کنید و ارتباط آن‌ها را به‌صورت تصویری مشاهده می‌کنید. در این الگوها می‌توانید از کلمات کلیدی یا عبارات یادآوری‌کننده استفاده کنید. این روش به شما کمک می‌کند که هنگام مرور، با دیدن این کلمات، به‌سرعت تمام مطالب مرتبط را در ذهن مرور کنید.
- استفاده از فلش‌کارت‌ها اگر نکاتی از مطالب به یاد نمی‌آید، می‌توانید آن‌ها را روی فلش‌کارت‌ها بنویسید. برای مثال، در دروس ریاضی و فیزیک، فلش‌کارت‌ها بسیار مفید هستند. شما می‌توانید نکات مهم را روی کاغذهای کوچک نوشته و آن‌ها را در مواقع مختلف مرور کنید. این روش برای یادگیری بخش‌هایی که در یادآوری آن‌ها مشکل دارید، بسیار مناسب است.
منابع مرور مناسب: کتاب‌ها، جزوات و خلاصه‌ها
مرور از کتاب و جزوه زمان زیادی می‌برد و ممکن است باعث اتلاف وقت شود. برای مرور سریع‌تر، می‌توانید از تست‌ها، خلاصه‌ها و نکات اصلی که یادداشت کرده‌اید استفاده کنید. با این روش، به‌جای اینکه هر بار کل کتاب را مرور کنید، نکات کلیدی و اصلی را مرور می‌کنید و از اتلاف وقت جلوگیری می‌شود.
- تست‌زنی یکی از روش‌های مرور مفید، استفاده از تست‌های مرتبط است. با زدن تست، می‌توانید مبحثی را که مطالعه کرده‌اید، مرور کنید. البته تست به تنهایی کافی نیست؛ چرا که تست‌ها نکات مختلفی را شامل می‌شوند و ممکن است همه جزئیات را پوشش ندهند. پس بهتر است به تست‌ها به‌عنوان یک ابزار کمکی برای مرور نگاه کنید و از آن‌ها به‌عنوان مکمل استفاده کنید.
- خلاصه‌نویسی‌های قبلی خلاصه‌نویسی‌هایی که قبلاً انجام داده‌اید، منبعی عالی برای مرور سریع هستند. این خلاصه‌ها به شما کمک می‌کنند که تمام مطالب مهم را بدون نیاز به دوباره‌خوانی کامل مرور کنید. به‌خصوص اگر در خلاصه‌نویسی‌ها از الگوهای درختی و دسته‌بندی استفاده کرده باشید، می‌توانید به‌راحتی هر مطلب را با یک نگاه مرور کنید.
- مرور با حل تست‌های استاندارد هنگام دوباره‌خوانی مطالب، بهتر است از تست‌های استاندارد و معتبر استفاده کنید. منابعی که از آن‌ها تست می‌زنید، باید دارای کیفیت بالا و استاندارد باشند. این کار به شما کمک می‌کند که با حل تست‌های استاندارد، نکات کلیدی هر مبحث را بیشتر به یاد بیاورید و در ذهن تثبیت کنید.
- فلش‌کارت‌ها به‌عنوان منبع مرور فلش‌کارت‌ها یک ابزار کاربردی برای مرور نکات کوتاه و مهم هستند. با داشتن فلش‌کارت‌هایی که نکات اصلی را شامل می‌شوند، می‌توانید هر زمان که فرصت کوتاهی دارید، از آن‌ها برای مرور سریع استفاده کنید.
نکات کلیدی در مرور و دوباره‌خوانی
- مطالعه عمیق و باکیفیت: اگر به دنبال یادگیری باکیفیت هستید، نباید مطالب را سطحی بخوانید. بهتر است که برای هر مطلب زمان کافی بگذارید و آن را با دقت مطالعه کنید تا در مرورهای بعدی نیز یادآوری آن آسان باشد.
- زمانبندی صحیح برای مرور و دوباره‌خوانی: برای هر مطلب زمان مشخصی را برای مرور اختصاص دهید و سعی کنید با مرور مرتب و دوره‌ای، اطلاعات را به‌طور دائمی در ذهن خود تثبیت کنید.
- استفاده از منابع متنوع: برای مرور و یادگیری بهتر، از منابع مختلف مانند کتاب‌های کمک‌آموزشی، تست‌ها و خلاصه‌نویسی‌ها استفاده کنید.
امیدواریم این نکات به شما کمک کند تا بین مرور و دوباره‌خوانی بهترین انتخاب را داشته باشید و مطالعه‌ای باکیفیت و موثر داشته باشید.
